Opgroeien in een multicultureel pleeggezin
28 oktober 2021 om 08:00 0 reacties
Het boek Dit huis is een thuis geeft een stem aan gekleurde jongeren die opgroeien bij witte pleeg- of adoptieouders en zo samen een multicultureel gezin vormen. De geïnterviewde jongeren hebben verschillende culturele achtergronden. In woord en beeld wordt zichtbaar gemaakt wie zij zijn en hoe ze zichzelf zien. De makers van dit boek, Femmie Juffer, Lindy Popma en Monique Steenstra, vertellen waarom ze het hebben geschreven en wat ze van de jongeren hebben geleerd.
“Er is veel discussie over de multiculturele samenleving, maar we weten nog maar weinig over multiculturele opvoeding in pleeg- en adoptiegezinnen”, aldus Femmie. “Gekleurde jongeren met een andere afkomst dan hun pleeg- of adoptieouders hebben te maken met twee culturen. We wilden weten of zij zich verbonden voelen met beide culturen en hoe ze hun gekleurde uiterlijk en identiteit beleven. Een boek bood een uitgelezen kans om jongeren over deze vragen aan het woord te laten komen. Bovendien konden we het wetenschappelijk onderzoek over dit onderwerp in een inhoudelijk hoofdstuk onder de aandacht van de lezer brengen. De foto’s van fotografe Lilian van Rooij sluiten mooi aan bij het thema: door de portretten en de gezinsfoto’s kom je echt bij de jongeren thuis en wordt het multiculturele aspect ook goed in beeld gebracht.”
Verhaal vertellen
“Veel jongeren uit het boek krijgen te maken met vooroordelen”, vertelt Lindy. “Ze vinden dat mensen te snel een plaatje in hun hoofd invullen. Door mee te werken aan het boek konden ze hun verhaal vertellen en tips geven aan andere jongeren, maar ook aan volwassenen.” Een van de pleegjongeren zei: “Ik vind het belangrijk dat je kunt laten zien wie je echt bent.”
“Accepteer dat er twee culturen zijn en pak van allebei het beste mee.”
Monique vult aan: “Een van de jongeren die ik geïnterviewd heb, gaf twee redenen waarom hij had meegewerkt aan het boek. Allereerst wilde hij andere jongeren helpen. Door te vertellen over zijn leven wilde hij keuzes laten zien die je als gekleurde jongere kunt maken met betrekking tot je identiteit. Hij gaf ook adviezen, zoals: ‘Accepteer dat er twee culturen zijn en pak van allebei het beste mee.’ Daarnaast wilde hij meewerken om zijn adoptieouders te bedanken voor de kansen die ze hem hadden gegeven. Zijn verhaal was een cadeau aan hen.” Verrassend “Ik vond de overeenkomsten tussen de geadopteerden en de pleegjongeren het meest opvallend”, zegt Femmie. “Zo dacht ik dat de ‘aankomstdag’ - de dag waarop het kind in het gezin kwam - alleen gevierd werd in adoptiegezinnen, maar bij pleeggezinnen bleek dat ook voor te komen. Ook vertelden zowel jongeren uit adoptiegezinnen als uit pleeggezinnen dat zij door anderen soms ‘verkaasd’ - of vergelijkbare uitdrukkingen - worden genoemd. De jongeren zien er anders uit, maar hebben westerse normen en spreken de Nederlandse taal zonder accent.”
Monique was verrast door de manier waarop jongeren accepteren dat hun gekleurde uiterlijk van alles oproept bij hun omgeving. Zo vertelde een van de jongeren over een stagegesprek dat hij had bij een verzekeringsmaatschappij. “Toen ik binnenstapte voor een gesprek met mijn mogelijke stagebegeleider, was ik me bewust van mijn huidskleur. Mensen kijken op als ze me voor het eerst zien. Het is een deel van mijn leven.” Lindy: “Het viel me op dat niet alle geïnterviewde jongeren evenveel bezig waren met hun afkomst. Ze hadden er ook niet allemaal behoefte aan om zich te verdiepen in hun culturele achtergrond. Daarom is het belangrijk dat ze zelf het tempo, de timing en de mate van aandacht ervoor mogen bepalen.”
Discriminatie “De ervaringen van de jongeren met discriminatie vond ik heftig en pijnlijk om te horen”, zegt Femmie. “Jongeren onderling kunnen elkaar hard raken met negatieve opmerkingen over hun uiterlijk of huidskleur. Als dit ter sprake kwam in het interview, hoopte ik dat iemand te hulp zou schieten. Gelukkig gebeurde het ook regelmatig dat een leeftijdgenoot, leraar of ouder de jongere bij dit soort voorvallen hielp.”
Monique herkent dit. “Het is vreselijk hoe vaak jongeren te maken hebben met discriminatie; op school, op stageadressen, op het werk, in winkels, op straat, bij het uitgaan… Dat komt wel binnen als ze daarover vertellen. Daarnaast zijn me ook veel mooie zaken bijgebleven. Erg leuk vond ik het als het gesprek over taal en taalgebruik ging. Een meisje vertelde dat ze zich latina voelt als ze Spaans spreekt met haar tante en Nederlands als ze met vriendinnen naar een tentfeest in het dorp gaat.”
Openheid
Het raakte Lindy dat de jongeren zo open waren in het delen van hun ervaringen. “Bij de boekpresentatie waren de meeste geïnterviewde jongeren aanwezig. Zij stonden stralend in de schijnwerpers. Ik had het gevoel dat ik hen allemaal een beetje kende, omdat ik hun verhalen had gehoord of gelezen. Na afloop van de presentatie wisten de jongeren elkaar snel te vinden. Dat waren mooie ontmoetingen, want ze hadden zoveel te bespreken.” “Ik hoop dat pleegouders echt gaan luisteren naar de wensen van de kinderen die bij hen opgroeien, maar ook naar de tips van de jongeren uit het boek”, zegt Lindy. “Pleegkinderen kunnen lezen dat er meer jongeren zijn met vergelijkbare ervaringen. Hopelijk putten zij kracht uit de verhalen. Biologische ouders en andere familieleden kunnen de kinderen - waar mogelijk - helpen bij het beantwoorden van vragen over hun culturele achtergrond. Daar kunnen zij een belangrijke rol in spelen.” Monique hoopt dat de verhalen gekleurde pleeg- en adoptiekinderen vertrouwen geven in hun toekomst. “Van de talloze gesprekken en interviews die ik de afgelopen jaren heb gehad met jongeren die niet bij hun biologische ouders kunnen opgroeien, heb ik geleerd dat het lezen van ervaringsverhalen van andere jongeren in vergelijkbare situaties helpt in het vinden van herkenning, erkenning en verbondenheid met elkaar: je staat er niet alleen voor.”
Over het boek
Dit huis is een thuis - Opgroeien in een multicultureel adoptie- of pleeggezin (2019) door Femmie Juffer, Lindy Popma en Monique Steenstra, fotografie: Lilian van Rooij. Uitgegeven door DATO-Lecturis. Dit huis is een thuis is verschenen met steun van Stichting Kinderpostzegels Nederland en Fonds Cloeck van het Oranjefonds.
Het boek kan voor € 15,00 (zonder verzendkosten) besteld worden bij uitgeverij Lecturis.
Dit artikel is bewerkt door Lindy Popma naar aanleiding van een interview met Steunpunt Adoptie in België.
BIJ ONS - NVP magazine voor pleeggezinnen
Dit verhaal verscheen eerder in BIJ ONS. Dit magazine verschijnt twee keer per jaar en staat boordevol met verhalen, achtergronden, interviews en columns over pleegzorg. Je leest het magazine hier:
Wil je de nieuwe BIJ ONS in je mail ontvangen zodra er een nieuw magazine verschijnt? Neem gratis een abonnement door je hier in te schrijven:
