In 2021 waren er 17.548 pleeggezinnen. De daling van het aantal pleeggezinnen wordt verklaard door de impact van de coronapandemie voor gezinnen en problemen in de jeugdzorg: “Door personeelstekorten bij pleegzorgorganisaties en door de beperkingen tijdens de lockdowns konden minder voorbereidingsprogramma’s worden aangeboden. De situatie rond corona had ook zijn weerslag op het tempo waarin aspirant-pleeggezinnen het voorbereidings- en screeningstraject doorliepen. Veel aspirant pleegouders gaven aan even ‘pas op de plaats’ te maken, zeker in de lockdown-periodes,” staat in de factsheet.

Minder pleegkinderen

Pleeggezinnen zorgden in 2021 voor 22.748 pleegkinderen. Dat is een afname van 345 kinderen ten opzichte van het jaar daarvoor. De instroom was in 2021 lager; reden daarvoor is een combinatie van factoren: er is meer inzet van ambulante hulp om een uithuisplaatsing te voorkomen, maar als een uithuisplaatsing desondanks noodzakelijk wordt is de problematiek regelmatig te groot voor pleegzorg. Ook speelt het tekort aan pleegouders en daardoor het gebrek aan geschikte plaatsingsopties mee. Daarnaast zijn personeelstekorten bij verwijzers en pleegzorgaanbieders van invloed op aanmelding en plaatsing van pleegkinderen: “Personeelstekorten leiden tot knelpunten bij diverse pleegzorgorganisaties, onder andere bij de voorbereiding van aspirant-pleegouders, de (netwerk)screening, de plaatsing en begeleiding. Wachttijden nemen hierdoor toe en personeelswisselingen hebben impact op de continuïteit,” schrijft Pleegzorg Nederland. 

Wachtlijst

Op 31 december 2021 wachtten 873 kinderen op pleegzorg, dat is een vergelijkbaar aantal met het jaar daarvoor. Voor 525 kinderen was de aanvraag voor plaatsing in behandeling maar nog niet gelukt, onder andere omdat door het tekort aan pleegouders een match niet mogelijk was. Voor 348 bemiddeling nog niet gestart. Dat heeft onder andere te maken met knelpunten in de financiering van deeltijdpleegzorg.

Pleeggezinnen behouden

Als een kind niet bij de eigen ouders op kan groeien heeft het de voorkeur om een kind op te laten groeien in een ander gezin, bijvoorbeeld een pleeggezin. De daling van het aantal pleegouders, de afname van het aantal kinderen dat een plek krijgt in een pleeggezin en de oorzaken hiervan laten zien dat het versterken van pleegzorg nodig is om kinderen de hulp en continuïteit die zij nodig hebben te blijven bieden in een pleeggezin. Door pleeggezinnen te behouden kan het tekort aan pleeggezinnen teruggedrongen worden. Daarbij is het essentieel om te luisteren naar pleeggezinnen, zodat zij kunnen meedenken en laten weten wat ze nodig hebben 

Pleegzorg versterken

Om pleegzorg te versterken moet in iedere fase van het pleegouderschap de ondersteuning en begeleiding voor pleeggezinnen verbeteren: van de eerste kennismaking tot de afronding van een plaatsing en met goede nazorg. Daarnaast moet aanvullende hulp snel en laagdrempelig beschikbaar zijn: tien maanden wachten op hulp als gevolg van wachtlijsten is geen optie. Pleegouders moeten voldoende zijn toegerust om een pleegkind de juiste zorg te bieden en dit vol te kunnen houden. Uitbreiding van de informatie op het platform pleegzorg.nl en de mogelijkheden die het platform biedt om andere pleegouders te ontmoeten, ervaringen uit te wisselen en meer te leren over pleegzorg helpt hierbij.

Aandacht is ook nodig voor betere rechtsbescherming van pleegouders, voor de specifieke vragen en behoeften van netwerkpleeggezinnen en voor het verder ontwikkelen van werkwijzen voor de samenwerking tussen ouders en pleegouders. Tot slot moet een basistarief voor pleegzorg vastgesteld worden: pleeggezinnen zijn nu afhankelijk van afspraken die door zorgaanbieders en gemeenten worden gemaakt, waardoor er in de ene gemeente meer geld beschikbaar is dan in de andere. Kaders stellen voor de besteding van geld voor pleegzorg maakt ruimte voor het inzetten van voldoende medewerkers, voor deskundigheidsbevordering van pleegouders en voor een ruimhartige vergoeding van (bijzondere) kosten.

Deze punten brachten we ook onder de aandacht bij Tweede Kamerleden in een brief die we vorige maand verstuurden. Je kunt de brief hier lezen. 

Factsheet Pleegzorg

Alle cijfers over pleegzorg in 2021 zijn te vinden in de Factsheet Pleegzorg 2021. Je kunt de factsheet hier downloaden of op pleegzorg.nl meer lezen over de cijfers.