Ietwat verlaat door een uitgelopen afspraak en een slecht werkende internetverbinding, is Lisa op vrijdagmiddag 19 november alsnog digitaal te vangen voor een interview met twee redactieleden van BIJ ONS. Lisa start het gesprek met excuses, doopt driftig een theezakje in een dampende mok water, trekt haar casual grijze trui recht en neemt een ontspannen houding aan. De geboeidheid waarmee ze luistert naar Peter over zijn rol als pleegvader en de oprechte interesse in de gezinshuisverhalen van mij, laten zien dat haar hart klopt voor jeugdzorg. Lisa vertelt dat ze in 2017, net voordat ze woordvoerder werd van Groen Links, startte met het bezoeken van pleeggezinnen en kinderen in residentiële instellingen. “Ik heb toen veel met jongeren gepraat en merkte dat er nog zóveel te verbeteren is op dit dossier! Ik hoorde schrijnende verhalen van kinderen die al vijftien keer waren verhuisd. Maar ook hoopvolle verhalen. Bijvoorbeeld een kind dat zegt: ‘In dit pleeggezin moet ik niet weg. Ik ben welkom hier.’ Ik was er stil van. Wat heeft zo’n kind doorgemaakt dat het zo’n uitspraak kan doen?!”

Spaghetti van regelingen

“Ik ben inhoudelijk niet de deskundige, maar ik ben ervan overtuigd dat een gezinssetting, in de vorm van een pleeggezin of gezinshuis, voor verreweg de meeste kinderen heel veel beter is dan een instelling. Ik kwam er al snel achter dat er geen rode loper wordt uitgelegd voor pleeg- en gezinshuisouders. In plaats daarvan krijgen ze te maken met een spaghetti van allerlei door elkaar lopende regelingen. Die verbazing voelde ik jaren geleden al, maar eigenlijk heb ik die nog steeds. Pleeg- en gezinshuisouders worden opgezadeld met allerlei onnodige ingewikkeldheden. Ze moeten bijvoorbeeld vechten als een leeuw om de juiste hulp georganiseerd te krijgen. Ik zoek naar manieren hoe we hen hierin kunnen verlichten. Helaas is het een understatement om te concluderen dat het niet goed gaat in de jeugdzorg.” Lisa zucht: “Het lijkt soms vechten tegen de bierkaai!”

Aan de bel blijven trekken

“Waarom er nog geen verbeteringen zijn doorgevoerd? Als eerste oorzaak zou ik aan kunnen geven dat het in de jeugdzorg om kwetsbare kinderen gaat en hun stem helaas niet genoeg gehoord wordt. De mensen die ’t hardste schreeuwen, krijgen de meeste aandacht. Daarbij komt dat er heel veel Kamerleden zijn die geen ervaring hebben met pleeg- en gezinshuiszorg. Daarom is mijn advies om vanaf de werkvloer de politici te blijven informeren met verhalen. Dit geeft input. Ik vind het overigens wel erg jammer dat er weinig debattijd is voor jeugdzorg. De tweede oorzaak kan, denk ik, gezocht worden in de verdeelde verantwoordelijkheid. Ik merk in de Tweede Kamer dat een staatssecretaris wel bereidwillig is, maar we hebben jeugdzorg gedecentraliseerd: de gemeenten moeten het uitvoeren. En laten die gemeenten dan nu juist zo verschillend handelen. Met de rode cijfers van de gemeenten kun je de ambtenaren geen ongelijk geven dat ze de hand op de knip houden.”

Het volk vertegenwoordigen

“Het liefst zou ik een meerjarenplan maken in termen van geluk en welvaart in plaats van elke keer weer over cijfers en data te moeten horen. Een regeerakkoord kijkt niet verder dan vier jaar. Vóór de coronacrisis zat ik in een werkgroep om voortaan naar brede welvaart te kijken, niet naar wat het kost en wat het oplevert. We moeten meer kijken naar de gevolgen voor mens, dier en natuur. Mondjesmaat lukte dat, maar toen kwam de coronacrisis. Niemand heeft gekozen voor de coronacrisis, maar het is geen excuus om zes maanden te doen over het beantwoorden van Kamervragen in plaats van de reguliere drie weken die we met elkaar hadden afgesproken.

Als het op papier niet goed geregeld is, dan maakt dat in de praktijk direct verschil. En dan nog, als Kamerlid kun je kennis voor een debat uit stukken halen, maar alles gaat over mensen. Wat betekent het beleid voor hen? Input voor Kamervragen krijg ik van de Nederlandse Vereniging voor Pleeggezinnen en ik stel de vragen op in overleg met pleeg- en gezinshuisouders. Ik wil weten of ik het goed verwoord. Kamerleden mag je actief benaderen. Vertel aan volksvertegenwoordigers wat jou bezighoudt en wat belangrijk is om aan te kaarten. En doe dit ook naar gemeentes of wethouders.” Lisa neemt nog een laatste slok thee en zegt besluitvaardig: “Om te kunnen vechten tegen de bierkaai heb ik verhalen van mensen nodig!”

Door Gerdien Rietveld, redactielid BIJ ONS, gezinshuisouder en tekstschrijver