Enquête 

Bijna alle pleegouders die de vragen beantwoordden, vonden het belangrijk om aanwezig te zijn bij een zitting: maar liefst 92% gaf dit aan. Dit geeft een wat vertekend beeld; de pleegouders die meededen zijn mogelijk niet helemaal representatief voor alle pleegouders. We horen bij onze helpdesk vaak dat pleegouders om verschillende redenen niet naar een zitting gaan. Dat hebben we dan ook benoemd in de workshop. 

Ongeveer twee derde van de pleegouders voelt zich voldoende gehoord op de zitting en vond dat de rechter hun mening voldoende had meegenomen. Daar is dus nog ruimte voor verbetering!

Hoe pleegouders het traject rond een zitting ervaren, lees je hieronder in de citaten die we hebben gebruikt in de workshop. Tijdens de workshop zijn we stapsgewijs de verschillende onderdelen van een rechtszitting langsgegaan. 

Workshop

De oproep voor een zitting

“Nodig pleegouders pro-actief uit om de zitting bij te wonen. Laat weten dat ze welkom zijn om te vertellen over hun ervaringen.” 

“De pleegzorgorganisaties en jeugdzorgorganisaties werken aanwezigheid van pleegouders toch vaak een beetje tegen.”

“Er zou beter nagegaan moeten worden wie de belanghebbenden zijn. Volgens mij moeten de voogden aan de rechtbank doorgeven wie de belanghebbenden zijn, maar ik denk dat de rechtbank hier een actievere rol in mag nemen.” 

➡️ Inzicht 1: bij het versturen van de uitnodigingen voor een zitting gebruiken sommige rechtbanken alleen de lijst met belanghebbenden die de Gecertificeerde Instelling aanlevert. Andere rechtbanken controleren eerst aan de hand van de stukken of deze lijst klopt en volledig is. In de praktijk komt het regelmatig voor dat pleegouders onterecht niet als belanghebbend aangemerkt worden.

Tip: ga na of je belanghebbende bent. Je bent belanghebbend als je langer dan één jaar voor je pleegkind zorgt.

➡️ Inzicht 2: de verschillende rechtbanken gaan ook verschillend om met het oproepen van niet-belanghebbende pleegouders als informant.

Tip: ben je niet belanghebbend en wil je wel bij de zitting zijn? Meld je aan als informant. Neem hiervoor contact op met de rechtbank. 

Voorbereiden op de zitting

“Ik bereid me niet voor: ik wist niet wat we konden verwachten en welke vragen we zouden krijgen.”

“Ik lees het dossier goed door en zorg dat ik de stukken tijdig in huis heb.” 

“Ik lees alles door en via de site kun je het gebouw vast bekijken”

Je pleegkind voorbereiden op de zitting

“Ik lees samen met mijn pleegdochter het rechtbankdossier door. Dat doen we samen, want het is soms erg heftig: de eerste keer stonden er allemaal zaken in over criminaliteit en prostitutie terwijl het kind dit in haar eentje las.”

“Ik probeer ons pleegkind in Jip en Janneke-taal uit te leggen wat de reden van de rechtszaak is. Ik bereid ze voor op de vragen die zij kunnen verwachten en ondersteun zo nodig bij het schrijven van een brief.”

➡️ Inzicht 3: pleegouders kiezen er regelmatig voor om niet aanwezig te zijn tijdens de zitting en in plaats daarvan een brief naar de rechtbank te sturen. Over het algemeen wordt dat door de rechtbank geaccepteerd, maar het komt ook voor dat de brief gezien wordt als verweerschrift en retour wordt gestuurd met de mededeling dat verweer alleen kan worden ingediend door tussenkomst van een advocaat.

Tip: zorg dat je in je brief geen ‘verweer’ gaat voeren. Geef in plaats daarvan aan dat je niet naar de zitting kan komen en daarom hebt besloten een brief te schrijven. Daarnaast vertel je in je brief hoe het met het pleegkind gaat en wat jij denkt dat een goede oplossing is voor je pleegkind. 

➡️ Inzicht 4: pleegouders komen meestal niet in aanmerking voor een advocaat op toevoeging en het is ook niet mogelijk om juridische bijstand (in natura of in geld) te krijgen via de pleegzorgorganisatie. Dit was bij veel van de deelnemers aan de workshop niet bekend. 

Tip: bij de helpdesk kun je terecht voor hulp en (juridisch) advies. Ook het Juridisch Loket kan je bijstaan. Soms is een advocaat nodig. Dan is het fijn als je een goede rechtsbijstandsverzekering hebt afgesloten. 

De wachtruimte van de rechtszaal

“Het is voorafgaand aan de zitting lastig dat bio-vader en bio-moeder elkaar in dezelfde wachtruimte treffen. Dat geeft een beladen spanning en daar zit jij dan, zo neutraal als mogelijk, tussen.”

“Voorafgaand aan de zitting vond ik het erg lastig om met de biologische ouders (met wie wij geen (goede) relatie hebben), de voogd en de overige betrokkenen in dezelfde wachtruimte te zitten.”

➡️ Inzicht 5: de spanning die het wachten in dezelfde wachtruimte met zich meebrengt, wordt niet altijd gezien. 

Tip: geef je ongemak of wensen aan bij de bode: het is mogelijk om te wachten in een andere wachtruimte.

De zitting

“Ik voelde me tijdens de zitting een indringer bij de open bespreking van de problemen van de biologische ouders.”

➡️ Inzicht 6: de plaats die je als pleegouders krijgt in de rechtszaal kan je een vervelend gevoel geven. Als je bijvoorbeeld in het midden zit, krijg je het gevoel dat jij tussen de partijen in zit. Maar vaak is het een praktische kwestie: de ruimte is nu eenmaal beperkt en iemand moet in het midden zitten. Een rechter wil met de plaatsing niet altijd iets zeggen. 

Tip: praat over het gevoel dat het bij je oproept, zeker als het van invloed is op wat je eventueel wel of niet wilt zeggen in de zitting. Realiseer je dat je niet tussen de partijen instaat, maar één van de belanghebbende partijen bent.

Na de zitting

“We zijn wel eens met beveiliging naar de auto gegaan. Hier mag meer aandacht voor zijn. Als er veel dreiging is ben je erg kwetsbaar op weg naar je auto en je kunt niet altijd dichtbij parkeren. We hebben zelfs wel eens af moeten zeggen omdat men de veiligheid niet kon waarborgen.”

➡️ Inzicht 7: natuurlijk is iedereen gebaat bij een veilig verloop van de zitting. Daar hebben ze in een rechtbank ook veel ervaring mee. Er zijn dan ook allerlei mogelijkheden en maatregelen die ze kunnen treffen om een zitting – en ook na afloop – veilig te laten verlopen. 

Tip: voel je je onveilig? Geef dit aan bij de bode of beveiliging, zij kunnen je hierbij helpen.

Omgangsregeling

“Vaak hebben pleegouders ook een gezin met verplichtingen. Hou daar rekening mee. Het moet haalbaar zijn voor kind en pleeggezin.”

➡️ Inzicht 8: dit is in ieder geval van belang als het om de omgangsregeling gaat. Het vaststellen van een omgangsregeling kan tot praktische problemen leiden voor het pleeggezin.

Tot slot

“Neem pleegouders serieus! Pleegzorg kun je alleen met hart en ziel doen en de uitspraak heeft grote gevolgen voor ons leven, dus als ervaringsdeskundige horen we als pleegouders bij het hele proces.”

➡️ Inzicht 9: rechters waarderen het als pleegouders op zitting verschijnen. Dat geeft je als pleegouder ook de mogelijkheid om op te komen voor de belangen van je pleegkind. Wat we de rechters meegaven: dit betekent niet dat zij het kind willen ‘houden’. 

Tip: over pleegouders wordt soms gezegd dat ze ‘adoptief ingesteld’ zijn. Zie het als een eretitel!

Meer informatie

Op pleegzorg.nl lees je meer over rechtszaken. Heb je een vraag over een zitting of over een andere pleegzorgonderwerp? Neem dan contact op met de helpdesk. We helpen je graag verder! Heb jij een goede tip voor andere pleegouders? Laat hieronder een reactie achter.