Het systeem van jeugdhulp en pleegzorg is ingewikkeld. Pleeggezinnen lopen daarin regelmatig vast. Wij vinden het belangrijk dat pleeggezinnen de juiste ondersteuning krijgen, zodat zij niet overbelast raken en zich kunnen focussen op de zorg voor een pleegkind.
Daarom pleiten wij voor de juiste ondersteuning, goede toerusting en snel toegankelijke aanvullende hulp.
Pleegouders nemen vrijwillig de taak op zich om te zorgen voor een pleegkind, met alles wat daarbij komt kijken. En dat is veel. Ze krijgen te maken met gedragsproblematiek, werken samen met tal van hulpverleners en instanties en zijn niet zelden ook nog vertrouwenspersoon, jurist, maatje, psycholoog, bemiddelaar en belangenbehartiger van hun pleegkind. Daarbij is ondersteuning van professionals die pleegouders serieus nemen als partner in de zorg voor een pleegkind onmisbaar, net als de steun van het eigen netwerk van een pleeggezin.
Bijna de helft van de pleegouders (45%) zegt onvoldoende voorbereid te zijn om de juiste hulp te bieden aan een pleegkind. Bied de juiste scholing, cursussen, informatie en hulp die pleegouders helpt om voldoende toegerust de zorg voor een pleegkind te dragen.
Niet zelden blijkt het organiseren van de juiste aanvullende hulp een grote, zo niet onmogelijke opgave. Pleeggezinnen staan soms maanden op een wachtlijst voor speltherapie voor hun pleegkind omdat er een al maar groeiende wachtlijst is. Of een pleegkind kan niet een dagdeel in de week naar een kinderopvang om zo de pleegouders te ontlasten omdat er geen vergoeding mogelijk is. Dit soort zaken zijn eerder regel dan uitzondering. Ondertussen bestaat de kans dat in de tussentijd de zorg voor een pleegkind de pleegouders te veel wordt of dat het eigen gezin eronder lijdt. Een breakdown en overplaatsing is dan een zeer onwenselijk, maar niet meer te voorkomen gevolg. En dat gemeenten soms aangeven dat het ‘stapelen’ van hulp - naast pleegzorg andere hulpvormen - niet mogelijk is, werkt averechts en getuigt van een gebrek aan visie op goede jeugdhulp.
Gedeeld opvoederschap, waarbij pleegouders en ouders samenwerken in de opvoeding van een pleegkind, is een belangrijk thema dat veel aandacht krijgt in het beleid van pleegzorgorganisaties. Wij onderzochten hoe pleegouders denken over gedeeld opvoederschap en hoe het werkt in de praktijk. Uit het onderzoek blijkt dat pleegouders het belang van gedeeld opvoederschap zien, maar minder dan de helft (46%) van de pleegouders die meededen aan het onderzoek is positief over de huidige samenwerking met ouders. De samenwerking bestaat vooral uit het informeren van ouders, terwijl de opvoeding bij de pleegouders ligt: van gedeeld opvoederschap is in de praktijk nauwelijks sprake. Om te komen tot een betere samenwerking in de opvoeding van een pleegkind en de praktijk beter aan te laten sluiten op het beleid, is meer informatie en intensievere begeleiding vanuit de pleegzorgorganisatie nodig.
Tweede Kamerleden roepen de regering in een motie op om expliciet aandacht te hebben voor pleegzorg bij hervorming van de jeugdzorg. Een andere motie vraagt om een structurele oplossing voor de kosten die pleegouders maken voor kinderopvang voor hun pleegkinderen. In de afgelopen periode heeft de NVP deze twee punten onder de aandacht gebracht bij de Kamerleden. De moties werden gisteravond, 27 juni, ingediend in een debat over de Hervormingsagenda Jeugd.
Het aantal pleeggezinnen is vorig jaar sterk gedaald en ook de vraag naar pleegzorg nam af in 2022, blijkt uit de Factsheet Pleegzorg 2022 van Jeugdzorg Nederland die vandaag is verschenen. Cijfers van het CBS lieten eerder al zien dat het aantal uithuisplaatsingen daalt, wat een positieve ontwikkeling is, maar dat de daling van het aantal pleegzorgplaatsingen nog groter is. Het aandeel van pleegzorg in de zorg voor uit huis geplaatste kinderen neemt dus af. Om kinderen ‘zo thuis mogelijk’ op te laten groeien in een pleeggezin als een kind tijdelijk niet bij zijn of haar eigen ouders kan wonen, is meer aandacht en steun voor pleegzorg nodig en moeten problemen in de jeugdzorg snel aangepakt worden.
De Tweede Kamer sprak maandag 19 juni in een rondetafelgesprek met betrokken partijen over de Hervormingsagenda Jeugd. Directeur-bestuurder van de NVP Peter van der Loo nam deel aan het gesprek en uitte zijn zorgen over het gebrek aan aandacht voor pleegzorg in de Hervormingsagenda Jeugd: er is in de agenda veel aandacht voor het afbouwen van residentiële zorg, maar niet voor het versterken van alternatieven voor deze zorg zoals pleegzorg en andere vormen van gezinsgerichte zorg.
